Margaretha van Parma

Het MOU ( het Museum Oudenaarde) binnenlopen heeft iets sacraals. Dat komt door dat statige stadhuis in Oudenaarde, wat het meteen tot een prachtig museum maakt. En nu nog meer omdat je weet dat je de wereld van Margaretha van Parma binnenwandelt. Voor het eerst wordt een internationale expo gewijd aan het leven van Margaretha, geboren in Oudenaarde als eerste kind van Keizer Karel V.  Zij was in turbulente tijden, -aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog- , landvoogdes van de Nederlanden en een societyfiguur in Italië. Deze dame was niet van de minste.

De expo leert ons Margaretha een stukje grondiger kennen. Haar vader Keizer Karel, keizer van het rijk –waar de zon nooit onderging – bezwangerde haar moeder Johanna Vander Gheynst in Oudenaarde. Een meisje van een lagere afkomst werd zo moeder van de latere landvoogdes.

Enkele weken later wordt de boreling naar Brussel overgeheveld en ondergebracht in een adellijke familie nabij het Hof op de Coudenberg. Het contact tussen moeder en dochter wordt evenwel nooit verbroken, vertelde curator van de expo Katrien Lichtert. Haar vader ziet Margaretha als ze 13 is in Napels.

Voor het buitenechtelijk kind wordt in Brussel echter goed gezorgd, zeker door haar tante Margaretha van Oostenrijk die als regentes van de Nederlanden een krachtige figuur is. Zij beseft het belang van een degelijke opvoeding voor de kleine Margaretha.

Er zijn werkelijk topprojecten te zien in deze magnifieke tentoonstelling. Het Museum Oudenaarde (MOU) brengt voor het eerst in 500 jaar Margaretha’s bekendste portretten, haar grote kunstopdrachten en persoonlijke, intieme bezittingen samen. Die komen uit internationale musea. Zo is één van de portretten van Margaretha van Parma, het campagnebeeld van de expo, van de Britse Royal Collection Trust. Dit meesterwerk hangt normaliter in Buckingham Palace.

Er zijn ook delen te zien van het Album van Brussel uit de collectie van de Universiteitsbibliotheek van Warschau. Het is een verzameling van miniaturen over de feesten ter ere van het huwelijk van Alessandro Farnese, Margaretha’s enigste zoon. Zijn tweelingbroer Carlo stierf als peuter.

Een feest dat tien maanden duurde, deels in Portugal en deels in België.

Componist Floris De Rycker ontwikkelde voor de tentoonstelling aangepaste muziek : eigentijds en met de echo’s van de muziek die toen klonk aan Margaretha’s hof.

De expo is opgebouwd rond zes thema’s.

1. Dress to Impress. Mode aan het hof want de Habsburgse waren keien in modetrends.
2. Amazones. Vrouwen te paard en de kunst van het Jagen. Ook Margaretha was een fervente amazone. Ze reed te paard op een mannenzadel en moet atletisch getraind zijn geweest om aan deze jachten deel te nemen.
3. Het huwelijk van de eeuw en het Album van Brussel. Haar enige zoon en erfgenaam  Alexander Farnese huwt met de Portugese infante Maria.  Het album is de unieke visuele bron waarin de feestelijkheden in Brussel worden voorgesteld. Tijdens het feest worden helaas ook de plannen voor de beeldenstorm gesmeed.
4. Landvoogdes in turbulente tijden. In maart 1559 treedt Margaretha aan als landvoogdes op vraag van haar halfbroer koning Filips II. Die volgde in 1556 Karel V op en regeert vanuit Madrid. Het Coudenbergplaeis is Margaretha’s residentie. In dit deel van de expo leren we meer over de religie, politiek en economie van toen.
5. Margaretha’s kabinet. Ze werd twee keer uitgehuwelijkt door haar vader. Eerst trouwt ze met Alessandro de Medici, vervolgens met Ottavio Farnese. Zo treedt zij toe tot twee roemruchte Italiaanse families en kan ze haar kunstcollectie aanzienlijk uitbreiden. Hier horen we muziek, zien schilderkunst en prachtige wandtapijten.
6. Publiek imago. Als keizersdochter, Habsburgse prinses en landvoogdes meet Margaretha haar een krachtig imago aan. Ze laat tal van kleine en grote portretten van zichzelf maken.

Een fraaie catalogus – al is het eerder een naslagwerk –  over Margaretha’s levenspad tijdens de turbulente periode van de 16de eeuw wordt uitgegeven door Hannibal Books.  Curator dr. Katrien Lichtert schreef, in opdracht van de stad Oudenaarde, samen met vijftien vakspecialisten het eerste internationale boek gewijd aan deze vrouw. Een heel verzorgd boek en in een vlotte vertelstijl.

Margaretha werd in 1522 gedoopt in de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Pamele. Daar installeerde fotografe Lieve Blancquaert een aangrijpende video-audio-installatie die een eerbetoon brengt aan Margaretha. Het is een indrukwekkende film; we zien portretten van moderne Margaretha’s in een grote installatie met een poëtische, verhalende soundtrack, verklankt door Floris De Rycker en zijn gezelschap. De eigentijdse Margaretha’s vertellen over de kracht en kwetsbaarheid tijdens de verschillende fases van het leven. Wie zich verdiept in deze beroemde keizersdochter, beseft al snel dat er in elke vrouw een Margaretha schuilt. Een bezoek aan de installatie is inbegrepen in je ticket voor Margaretha. De openingsuren zijn dezelfde als het MOU, elke dag van 9.30 tot 17.30 uur.

 

 

De expo vindt plaats nog tot 5 januari 2025. Meer informatie vind je op www.margarethavanparma.be